Tadeusz Bocheński (poeta)

---

Życiorys

Tadeusz Bocheński, wspaniały poeta, przyszedł na świat w Chrzanowie, w rodzinie prawnika Michała oraz Marii z Niemczyckich. Po tragicznej śmierci ojca, w 1899 roku, wyruszył do Lwowa z matką oraz dwojgiem młodszych rodzeństwa. W tym mieście ukończył gimnazjum klasyczne, a jednocześnie uczył się muzyki w konserwatorium.

Bocheński podjął studia na Uniwersytecie w Wiedniu, gdzie zgłębiał tajniki filologii klasycznej oraz filozofii, równocześnie rozwijając swoje umiejętności muzyczne. Kiedy zakończył swoje studia, w 1917 roku, rozpoczął pracę jako nauczyciel w Wiedniu. Zaledwie rok później przeniósł się do Lublina, gdzie objął stanowisko nauczyciela w Gimnazjum im. Staszica. Przez kolejnych 13 lat uczył greki i łaciny, jednocześnie angażując się w działalność literacką.

W 1926 roku poznał Kazimierza Andrzeja Jaworskiego, istotną postać w środowisku literackim, który był późniejszym twórcą chełmskiej „Kameny”. W latach 1923–1925 współpracował z grupą literacką „Reflektor”, której członkami byli m.in. Wacław Gralewski oraz Konrad Bielski. W 1925 roku Bocheński pełnił rolę redaktora w dwutygodniku „Nowe Życie”, gdzie publikował swoje wiersze, przekłady oraz recenzje teatralne.

W życiu prywatnym poeta był dwukrotnie żonaty; jego pierwszą żoną była Maria z Jankowskich, rodzona matka Jacka Bocheńskiego. Ceremonia ślubna miała miejsce 13 czerwca 1930 roku w parafii św. Jana w Lublinie. Jednak decyzja Sądu Metropolitalnego w Warszawie z 4 lipca 1931 roku unieważniła to małżeństwo, co umożliwiło mu zawarcie związku małżeńskiego z Janiną „Janiurą” z Oderów.

Wkrótce po tym wydarzeniu Bocheński opuścił Lublin, osiedlając się w Krakowie, gdzie przez cztery lata uczył w Gimnazjum Bartłomieja Nowodworskiego. Tam nie zaprzestał swojej pasji do literatury, a w 1934 roku, kiedy na świat przyszła jego córka Jeżyna, postanowił całkowicie poświęcić się pisarstwu.

Tadeusz Bocheński osiedlił się w Zakopanem, gdzie żył aż do swojej śmierci w 1962 roku. Po jego odejściu, poeta został pochowany na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku (sektor P-III-52 i 53), gdzie spoczywa wśród wielu innych zasłużonych postaci kultury.

Twórczość

W 1919 roku na rynku literackim zadebiutował pierwszy zbiór wierszy Tadeusza Bocheńskiego, zatytułowany Poezje. Wkrótce po nim ukazały się kolejne tomy poezji, takie jak Poezji – seria druga (1919), Dzwony – poezji – seria trzecia (1920) oraz Serce – poezji – seria czwarta (1920). Następnie autor publikował swoje utwory w różnych miastach, w tym w Lublinie i Cieszynie: Rzeźbiarz – poezji – seria piąta (Cieszyn 1922), Olga i inne nowele (Cieszyn 1923), Szkice estetyczne – Spontanizm (Lublin 1923), nowele – Kościół (Cieszyn 1924), a także Poezje Hezjoda – Tarcza Heraklesa (Cieszyn 1924), Poeci klasyczni – Gościńce (Lublin 1925), Moja cantyczka (Lublin 1926), Poetycka ekspresja uczuć (Lublin 1928) oraz Liryki zebrane (Stowarzyszenie Żywych Poetów 2022, wyd. pośm.).

Po opuszczeniu Lublina, Tadeusz Bocheński publikował swoje najważniejsze utwory w czasopiśmie „Kamen”, gdzie poza poezją zajmował się także tłumaczeniami, krytyką oraz szkicami krytyczno-literackimi. W specjalnych numerach tatrzańskich poruszył tematy związane z Tatrami w polskiej poezji powojennej, co zaowocowało artykułem Tatry w polskiej poezji powojennej (1935 nr 8–9) oraz Poetyckie aspekty gór (1939 nr 8–10). W „Kamenie” ukazywały się także fragmenty jego Dziennika tatrzańskiego.

Bocheński był również znanym tłumaczem literatury antycznej, a jego przekłady obejmowały dzieła takich autorów jak Homer, Safona, Pindar czy Horacy. Można powiedzieć, że przekłady poetyckie Bocheńskiego to imponujący zbiór, liczący ponad dwa tysiące tytułów, które ukazały się w cyklu: Gościńce, Krople humanizmu, Kwiaty z kruszcu oraz Liryki tatrzańskie. W 2019 roku, za sprawą wydawnictwa Stowarzyszenie Żywych Poetów, opublikowano pośmiertnie jego przekład z sanskrytu, zatytułowany Gnomy staroindyjskie.

Za swoją działalność twórczą Bocheński otrzymał liczne wyróżnienia, w tym nagrodę specjalną Ministra Kultury i Sztuki, jak również nagrody pieniężne przyznawane przez miasto Zakopane, Urząd Wojewódzki w Krakowie oraz Związek Literatów.

Ordery i odznaczenia

Tadeusz Bocheński, jako znacząca postać w polskiej literaturze, został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami za swoje osiągnięcia artystyczne. Wśród nich znalazły się:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 7 stycznia 1956 roku,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej.

---

Oceń: Tadeusz Bocheński (poeta)

---