Dariusz Gorczyca

---

Życiorys

Dariusz Gorczyca przyszedł na świat 1 kwietnia 1966 roku w Chrzanowie, jako syn Ireneusza oraz Anny z domu Trzcionkowska. Jego edukacja zainaugurowana została w Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica w Chrzanowie, gdzie zdecydował się na profil biologiczno-chemiczny. W roku 1986 Dariusz rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, na wydziale Grafiki, natomiast w 1988 roku podjął indywidualny tok studiów, który obejmował różnorodne dziedziny sztuki takie jak malarstwo, rzeźba, rysunek, grafika i obiekty sceniczne. W 1991 roku zyskał specjalny dyplom interdyscyplinarny obejmujący te dziedziny, co stało się ewenementem na uczelni.

W 1987 roku założył „Teatr Sytuacji” z siedzibą w SCK „Rotunda”, w którym angażował studentów krakowskiej ASP jako aktorów. Od początku swojego działania w teatrze stawiał na innowacyjność, rezygnując z narracji słownej, a skupiając się na ruchu, obiektach oraz kompozycji scenicznej. Już pierwszy spektakl, „Upadek Ikara” z 1989 roku, pokazał jego unikalną wizję. Po dwóch latach, w 1989 roku, teatr przeniósł się do byłego „Teatru 38” przy SCK „Pod Jaszczurami”, gdzie wystawiono „Rytuał przemian” w 1990 roku. Ta realizacja wprowadziła nowe koncepcje ekspresji teatralnej, a spotkanie z Tadeuszem Kantorem, który pozytywnie ocenił wizje Gorczycy, dodało mu uznania.

Jednak jego najbardziej znaczącą realizacją pozostaje „Imperium cienia” z 1993 roku, które powstało przy ogromnym nakładzie pracy – trwało to ponad trzy lata. Spektakl, stworzony na scenie bez gotowego scenariusza, uosabiał czystą kreację sceniczną. To właśnie podczas tej pracy wykrystalizowała się koncepcja „Teatru Obłędu”, powiązana z metodą aktorską „Obłędu łańcuch wcieleń”. W spektaklu wykorzystano specjalnie zaprojektowane obiekty oraz maszyny, które współdziałały z ciałem aktora. Praca ta spotkała się z entuzjastycznym odbiorem wśród krytyków, w tym prof. Piotra Krakowskiego, Jerzego Madeyskiego, Krzysztofa Jureckiego oraz Krzysztofa Miklaszewskiego. Oboje zrealizowali dokumenty związane z pracą nad spektaklem, a „Magazyn Teatru Otwartego” Polsatu zaprezentował fragmenty przedstawienia.

W 1992 roku Gorczyca zrealizował spektakl „Cztery Figury Kadryla” podczas międzynarodowych warsztatów teatralnych w Dietzenbach. Do tego projektu włączył obiekty, które personifikowały Głupotę, Zawiść, Skąpstwo i Próżność. To wydarzenie określiło jego wejście w świat „Teatru Obłędu”. Po zamknięciu klubu „Pod Jaszczurami”, które miało miejsce w 2001 roku z powodu trudności finansowych, Gorczyca musiał poczekać do 1998 roku, by wznowić działalność swojego teatru w nowym miejscu.

Wznowiona działalność „Teatru Sytuacji” przyniosła nową jakość, opartą na współpracy z profesorami krakowskiej ASP, Antonim Porczakiem oraz Arturem Tajberem. Scena w rynku stała się przestrzenią sztuki nowoczesnej, goszcząc teatr eksperymentalny, taniec współczesny oraz różnorodne wydarzenia artystyczne, w tym festiwale takie jak „Nowa Sztuka z Węgier” czy „Japońskie tchnienie”. W 1990 roku zainicjował także Galerię Teatru, która regularnie organizowała wystawy. Niestety, w 2001 roku działalność ta zakończyła się ponownie z powodu trudności finansowych.

Gorczyca prowadził nabor i warsztaty teatralne, w których ujawniali się przyszli aktorzy, wśród których znajdowali się głównie studenci krakowskich uczelni. W 1998 roku rozpoczął pracę nad spektaklem „Dichotomos”, w którym ukazał problem rutyny w relacjach męsko-damskich. Po premierze na festiwalu „Thealter” w Szeged, rozwinął multimedialną sferę wizualną tej produkcji, a wersja „Dichotomos II” została pokazana 2 października 2000 roku w „Gallus Theater” we Frankfurcie n. Menem.

W kolejnych latach, w 2003 roku, premierą „The Dead Bed” na scenie „Szkéné” w Budapeszcie, zakończył tryptyk „Dead Body of Love”, który składał się z performance’u „The Last Sunday” oraz „Re-animation” z Paryża. Każda z tych prac wykorzystując różne środki, próbowała wzbudzić wrażenie życia na martwym ciele miłości. Aktualnie, od 2022 roku, Gorczyca eksploruje technikę 3D oraz wirtualnej rzeczywistości, kontynuując wcześniejsze projekty, w tym „Inkubator umarłych” oraz „The Temple of Human Mind”.

Twórczość

Dariusz Gorczyca to artysta, którego prace wywierają silny wpływ na widza, eksplorując jednocześnie trudne i kontrowersyjne tematy. Jego dzieła często oscylują wokół śmierci, cierpienia i obłędu, a także seksualności i religii. W obrazach Gorczycy można dostrzec uniwersalny i archetypowy język, co objawia się poprzez nawiązania do mitologii, Biblii oraz klasycznych bohaterów europejskiej literatury.

Artysta śmiało wykorzystuje wizerunek ludzkiego ciała, co sprawia, że jego prace są źródłem zarówno bólu, jak i przyjemności, a także refleksji nad śmiertelnością. Nie boi się również odnosić do tradycji artystycznej, twórczo reinterpretując znane tematy. Przykłady jego realizacji, które przykuwają uwagę, to: „Lekcja anatomii wg Niewiernego Tomasza” (2003), „III Formy Boleści Pańskiej wg Grünewalda Ukrzyżowania z Isenheim” (1997/2022) oraz „Drabinie Jakubowej” (1994/2023). Dariusz Gorczyca doskonale zdaje sobie sprawę z kierunku, którym podąża, co wielokrotnie podkreśla w tekstach towarzyszących jego działaniom artystycznym.

Realizując swoje cykle plastyczne, artysta wykorzystuje różnorodne techniki. Każdemu z jego dzieł towarzyszy tekst, który ma charakter poetycki i odnosi się do przedstawianej wizualnie tematyki. Gorczyca opracował pojęcia takie jak „przestrzeń mentalna” oraz „dzieło symultaniczne”, które definiują formę ekspozycji ukazującej ten sam problem poprzez różne, wzajemnie się uzupełniające media, odkrywające jednocześnie nowe aspekty problematyki. Wśród jego realizacji można wymienić: „Epitafia” (1996), „Maszyny szaleństwa” (1996), „Camera anatomica” (1997) czy „Hygrophilous” (2007).

Od 2002 roku prowadzi projekt „ArtNATOMY Reaserch Studio”, w ramach którego na różne sposoby analizuje temat ludzkiej anatomii. Efektem jego pracy są m.in. instancja „Garderoba anatomiczna” (2002), obiekt „Heartronome” (2002) oraz prace takie jak „Wcięcia anatomiczne” (2003), „Ludzkie kości i geometria” (2002) czy „Intensywny kurs kroju i szycia” (2003).

Artysta angażuje się również w realizacje w ramach „Teatru Sytuacji”, gdzie tworzy własne spektakle, w tym:

• „Upadek Ikara”, Kraków, 1988,
• „Performance holenderski”, Den Helder (NL), 1989,
• „Rytuał przemian”, Kraków, 1990,
• „Cztery figury Kadryla”, Dietzenbach (DE), 1992,
• „Imperium cienia”, Kraków, 1993,
• „Dichotomos”, Szeged (HU), 1998,
• „Dichotomos II”, Frankfurt n. Menem (DE), 2000,
• „The Dead Bed”, Budapeszt, 2003.

W swoim dorobku artystycznym posiada również imponującą liczbę akcji, działań parateatralnych oraz performance, które obejmują:

• „Ciało i ornament”, Kraków, 1992,
• „Ciało zniewolone”, Kraków, 1994,
• „Ciało – Futerał Śmierci”, Kraków, 1996,
• „Diagram szaleństwa”, Kraków, 1996,
• „Preparat anatomiczny”, Genewa (CH), 1997,
• „Seanse anatomiczne”, Rieti (IT), 1998,
• „The Last Sunday”, Nove Zamky (SK), 1999,
• „Formy dowodzenie – Apollo i Dafne”, Nove Zamky (SK), 2000,
• „Zmiany hormonalne”, Wrocław, 2001,
• „Re-animation”, Paryż, 2002,
• „U.S. Performance”, Lexington (US), 2002.

Na swoim koncie ma 33 wystawy indywidualne, w tym:

• „Strefa Tabu”, Le Carreau de Fosse, Loos en Gohelle (FR), 1991,
• „Projekty obiektów scenicznych”, Hessische Jugendbildungsstatte, Dietzenbach (DE), 1992,
• „Ciało zniewolone”, Galeria Manhattan, Łódź, 1995,
• „Epitafia”, Galeria Artemis, Kraków, 1996,
• „Maszyny szaleństwa”, Galeria Rzeźby, Kraków, 1996,
• „Maszyny szaleństwa”, Galeria Promocyjna, Warszawa, 1996,
• „Epitafia”, Galeria 3 mille Grenouilles, Genewa (CH), 1997,
• „Camera anatomica”, Galeria FF, Łódź, 1997,
• „Camera anatomica”, Galeria MAMU, Budapeszt, 1997,
• „Camera anatomica”, Photography Show ’98, Hilton Center, Nowy Jork, 1998,
• „Camera anatomica”, Musse de l’histoire vivante, Montreuil (FR), 1998,
• „Camera anatomica”, Teatro Vespasiano, Rieti (IT), 1998,
• „Wtórne dowodzenie formy zniewoleniem”, Galeria K-49, Nove Zamky (SK), 2000,
• „Maszyna – obiekt ciała”, Galeria Miejska, Wrocław, 2001,
• „Camera anatomica”, Lavoir Moderne Parisien, Paryż, 2002,
• „My games with anatomy”, Galeria Tasca, University of Kentucky, Lexington (US), 2002,
• „ArtNATOMY Reaserch Studio – introduction NO.1”, Galeria Platan, Budapeszt, 2003,
• „ArtNATOMY Reaserch Studio – introduction NO.2”, Galeria MAMU, Budapeszt, 2003,
• „ArtNATOMY Reaserch Studio – introduction NO.3”, Teatr Szkene, Budapeszt, 2003,
• „ArtNATOMY Reaserch Studio – introduction NO.4”, Galeria Assemblage, Bukareszt, 2004,
• „ArtNATOMY Reaserch Studio – introduction NO.5”, Millenaris Fogado/Padlas, Budapeszt, 2005,
• „Hygrophilous”, Galeria Modem, Debreczyn (HU), 2007.

Życie prywatne

Dariusz Gorczyca jest osobą o niezwykle bogatych zainteresowaniach, które obejmują wiele dziedzin sztuki i nauki.

Artysta ten jest również pasjonatem kolekcjonowania, a jego zbiory obejmują wyjątkowe grafiki, które wprowadzają widza w historię sztuki od dawnych mistrzów, przez epokę symbolizmu, aż po surrealizm i pop art. W jego kolekcji znajduje się również unikalny wybór ponad 250 masek i rzeźb z różnych kontynentów, takich jak Afryka, Azja oraz Oceania.

Jako zagorzały meloman i audiofil, Gorczyca ma ogromne zamiłowanie do muzyki, co odzwierciedla jego osobowość i otwartość na różnorodne kultury muzyczne. Interesuje się także starożytnymi kulturami oraz religią, a jego badania sięgają do głębokich tematów, takich jak psychologia, kosmologia i fizyka kwantowa.

W 1991 roku wziął ślub z Dorotą Łacek, z którą doczekał się syna, Piotra. Jednak od 1996 roku para znajduje się w separacji.

Aktualnie Dariusz Gorczyca mieszka w Krakowie, gdzie również prowadzi swoją działalność artystyczną.

Filmografia

Oto przegląd filmografii Dariusza Gorczycy, który obejmuje szereg produkcji telewizyjnych związanych z jego twórczością.

• K. Miklaszewski – „Imperium zmysłów i talentu”, TVP2, 1993 (28′),
• A. Matynia, M. Nockowska – „Teatr Sytuacji”, TVP1, 1993 (25′),
• K. Kotula, U. Sochacka – „Ciało zniewolone”, TVP Kraków, 1994 (20′),
• K. Kotula, U. Sochacka – „Epitafia Dariusza Gorczycy”, TVP Kraków, 1996 (15′),
• M. Liszka – „Epitafia Dariusza Gorczycy”, PTK, 1996 (12′),
• K. Kotula, U. Sochacka – „Maszyny szaleństwa”, TVP Kraków, 1996 (17′),
• Program „Na gapę – Dariusz Gorczyca”, Canal+, 1996 (22′),
• T. Stecewicz – Magazyn Teatru Otwartego: „Imperium cienia”, Polsat, 1997 (42′),
• K. Kotula, U. Sochacka – „Magiczny Teatr Zbrodni”, TVP Kraków, 1997 (10′),
• K. Kotula, U. Sochacka – „Nowe sytuacje”, TVP Kraków, 1999 (20′),
• K. Kotula – „Portret: Dariusz Gorczyca”, TVP3, 2000 (29′).

---

Oceń: Dariusz Gorczyca

---