Andrzej Grabowski (aktor)

---

Życiorys

Andrzej Grabowski to postać niezwykle interesująca, syn Łucji z domu Bahr (1912–2005) i Bolesława (1913–1980) Grabowskich. Wychowywał się w Alwerni wraz z dwoma starszymi braćmi: Mikołajem, który jest aktorem i reżyserem, oraz Wiktorem (1941–2019), inżynierem górnikiem. Ich matka pełniła funkcję kierowniczki w banku spółdzielczym, a ojciec był odpowiedzialny za zaopatrzenie w zakładach chemicznych. W młodzieńczych latach był aktywny jako ministrant i harcerz.

W wieku 17 lat zdał maturę w liceum w Chrzanowie. Po nieudanych próbach dostania się do szkoły teatralnej podjął pracę w firmie Gazobudowa. Rok 1969 oznaczał dla niego początek nowego etapu, kiedy to rozpoczął naukę w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Z powodu niezdania dwóch przedmiotów zmuszony był powtórzyć trzeci rok. W czasie studiów występował w kabarecie Janusza Rewińskiego „FIUT” oraz zadebiutował na ekranie epizodyczną rolą w miniserialu Odejścia, powroty.

Po ukończeniu studiów w 1974 roku rozpoczął pracę w Tarnowskim Teatrze im. Ludwika Solskiego. Tam wystąpił w reżyserowanych przez Ryszarda Smożewskiego sztukach takich jak Klątwa, Tango i Łgarz. W 1977 zdobył Nagrodę Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu dla Młodych Aktorów podczas Kaliskich Spotkań Teatralnych za rolę Belusa w spektaklu Przepraszam, czy tu biją.

W 1978 roku związał się z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, gdzie grał w takich przedstawieniach jak W małym dworku, Brat naszego Boga oraz Polowanie na kaczki. Od 1979 występuje z zespołem Ensemble MW2, z którym zrealizował m.in. Kwartet dla czterech aktorów.

W latach 80. rozpoczął działalność w kabarecie, występując w krakowskim klubie „Feniks”. Wkrótce rozpoczął solową karierę kabaretową, a w 1986 roku za monodram Audiencja V Bogusława Schaeffera zdobył Grand Prix na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Jednego Aktora w Toruniu. Potem w Teatrze STU w Krakowie zadebiutował premierowo w sztuce Scenariusz dla trzech aktorów, współtworzonej z Mikołajem Grabowskim i Janem Peszkiem. W 1989 zagrał swoją pierwszą większą rolę filmową, wcielając się w Stefana Sapieję w produkcji Feliksa Falka Kapitał, czyli jak zrobić pieniądze w Polsce.

W latach 90. Grabowski stał się etatowym aktorem w Starym Teatrze w Krakowie. W 1992 roku zadebiutował w monodramie Spowiedź chuligana, wyreżyserowanym przez siebie, który wystawiano w Teatrze STU w Krakowie. Z kolei za rolę Jaśka w inscenizacji Wesela Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Wajdy zdobył wyróżnienie na Opolskich Konfrontacjach Teatralnych „Klasyka Polska”. W 1997 roku opuścił Stary Teatr i szybko powrócił na deski Teatru Słowackiego, gdzie grał Calogero Di Spelta w Wielkiej magii w reżyserii Bogdana Hussakowskiego.

Jego popularność wzrosła dzięki roli Ferdynanda Kiepskiego w serialu komediowym Świat według Kiepskich, emitowanym na antenie Polsatu od marca 1999 roku. Serial zyskiwał na popularności przez długie lata, co sprawiło, że Grabowski stał się powszechnie kojarzony z tą postacią. Udzielił również głosu w nagraniu płyty zespołu Big Cyc pt. Świat według Kiepskich (2000).

W filmie Jurka Bogajewicza Boże skrawki (2001) zagrał szmalcownika Klubę. Od 2002 roku gra Argana w komedii Chory z urojenia w reżyserii Giovanniego Pampiglione. W listopadzie 2003 potwierdzono, że poprowadzi muzyczno-kabaretowy program TVP1 Śpiewanie na wezwanie, w którym wcielał się w rolę sierżanta. W 2004 zadebiutował jako aktor dubbingowy, użyczając głosu łosiowi Rutt w filmie Mój brat niedźwiedź, a także odebrał nagrodę dla najlepszego aktora komediowego na V Festiwalu Dobrego Humoru w Gdańsku. Od 2004 wielokrotnie występował podczas Sopockich Nocy Kabaretowych w ramach festiwalu TOPtrendy.

W 2005 roku zagrali Leona Maya w filmie Dublerzy, który przekształcono w miniserial dla TVP1, a także użyczył głosu Buckowi Gdakowi w Kurczaku Małym oraz Alastorowi „Szalonookiemu” Moody’emu w Harrym Potterze i Czara Ognia. W latach 2005–2008 występował w roli policjanta „Gebelsa” w serialu Pitbull. W 2006 rozwinął postać Henryka Sobeckiego w dramacie Strajk, a w 2007 roku zagrał Kowala w serialu Odwróceni i filmie Świadek koronny. Również w tym roku miał okazję podjąć się kampanii reklamowej producenta dań marki Łowicz, a także był nominowany do Superwiktora.

W 2008 roku jego utwór „Po drugiej stronie drzwi” znalazł się na albumie grupy KSU pt. XXX-lecie, Akustycznie. W tym samym roku był nominowany do Wiktora dla „najpopularniejszego aktora telewizyjnego”. Wystąpił również w filmie Piksele (2010) oraz zaśpiewał utwory „Małe piwko” i „Jestem jak motyl” podczas koncertu poświęconego Janowi Himilsbachowi i Zdzisławowi Maklakiewiczowi, na Festiwalu Gwiazd w Gdańsku. Obie piosenki później ukazały się na albumie kompaktowym pt. Jest dobrze… Piosenki niedokończone w 2009 roku, z przeboju „Jestem jak motyl” osiągającego szczyt Listy przebojów Programu Trzeciego.

W 2009 roku wziął udział w drugiej edycji programu Fort Boyard oraz ponownie zdobył nominację do Wiktora dla najlepszego aktora telewizyjnego. W 2010 współprowadził program Hurtownia książek z Agnieszką Wolny-Hamkało, a także użyczył głosu Królowi w filmie animowanym Złote Krople (2014). Ten sam rok przyniósł mu kolejną nominację do Wiktora w kategorii „najlepszy aktor telewizyjny”. Zagrał wójta Marcela Traczyka w serialu TVP1 Blondynka i poprowadził Kabareton podczas 47. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Wydał debiutancki album pt. Mam prawo… czasami… banalnie oraz wziął udział w sesji zdjęciowej do kalendarza na 2011 wydawanego przez „TopGear”. Nagrany przez niego utwór „Odpływam” znalazł się na charytatywnej płycie Kalendarz Dżentelmeni 2010.

W 2011 roku został felietonistą magazynu „Maxim”, a stacja TV4 wyemitowała program Kroniki Andrzeja Grabowskiego z Alwernii, będący dokumentacją jego występów w warszawskim Teatrze Bajka. W 2012 użyczył głosu królowi Fergusowi w polskiej wersji Meridy Walecznej oraz czytał książkę Wojciecha Nowickiego „Stół jaki jest. Wokół kuchni w Polsce” na antenie Radia Kraków. Stał się także uczestnikiem akcji społecznej „Legalna kultura” oraz prowadził program TV Puls Stare dranie. Angażował się w kampanię reklamową dostawcy energii elektrycznej Enea.

W 2013 roku otrzymał Wiktora dla aktora telewizyjnego i pojawił się w roli plutonowego Adolfa Petzelta w filmie Tajemnica Westerplatte. Wydanie jego drugiego albumu studyjnego pt. Cudne jest nudne oraz występy w kabaretonie podczas 50. KFPP w Opolu dopełniły ten rok. Z kolei lata 2013–2020 przyniosły mu wznowienie roli wójta Marcela Traczyka w kolejnych sezonach serialu Blondynka. Zatroszczył się również o muzykę jako jurorem w programie rozrywkowym Polsatu, Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami, za co w 2021 roku zdobył nominację do Telekamery.

Równocześnie w 2014 roku zagrał przeora zakonu w filmie Patryka Vegi Służby specjalne, który zyskał popularność w telewizyjnej adaptacji w 2015 roku. W 2015 roku wystąpił w Pokocie Agnieszki Holland oraz jako ojciec Żanety w Demonie Marcina Wrony. Wystąpienia na Sopockim Hitu Kabaretowym w ramach Polsat SuperHit Festiwal i ukształtowanie postaci Majora w spektaklu Teatru Telewizji Damy i huzary w reżyserii Krystyny Jandy tylko potwierdzają jego wszechstronność.

Rok 2016 to czas premier dwóch filmów Patryka Vegi – Pitbull. Nowe porządki oraz Pitbull. Niebezpieczne kobiety, w których Grabowski powrócił do roli „Gebelsa”. W tym roku zaprezentował również swoje umiejętności w thrillerze Wojciecha Kasperskiego Na granicy oraz uczestniczył w „Kabaretobraniu” w Zielonej Górze. W 2017 roku jeszcze raz zrealizował monodram Spowiedź chuligana, tym razem w kooperacji z Teatrem „Polonia”. A także wcielił się w Czarka w komedii romantycznej Tomasza Koneckiego Listy do M. 3 oraz przezakaźnił w kampanię reklamową aplikacji mobilnej BeamUp.

W 2018 roku wystąpił w Narzeczonym na niby i Plagach Breslau, a także pojawił się gościnnie w utworze „Na dłoni” na albumie KęKę pt. To tu. Jego trzeci album studyjny pt. Pechy i peszki, a także nagroda dla „ikony polskiego kina” podczas 8. „Suspense Film Festival” w Kołobrzegu, to kolejne osiągnięcia. W rolach w filmie Patryka Vegi Polityka oraz w jego wersji serialowej oraz jako inspektor Piotrkowski w komedii Mayday (2020) potwierdził swoją wszechstronność. W tym samym roku zaangażował się w promocję filmu Martina Scorsese Irlandczyk w Polsce.

W 2020 roku otrzymał rolę Adama w filmie Bad Boy, a także wydał książkę autobiograficzną pt. Andrzej Grabowski. Jestem jak motyl. Stworzył ją z współautorami Jakubem Jabłonką i Pawłem Łęczukiem. Równocześnie zaprezentował album Łagodnie oraz wziął udział w kampanii reklamowej sieci Play oraz akcji społecznej #MilionPowodów przed wyborami prezydenckimi w Polsce. Wyróżniony został Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2021 odbyła się premiera filmu Republika dzieci, w którym zagrał główną rolę, co pokazuje, że nadal jest jednym z najważniejszych aktorów swojego pokolenia. Rok 2024 przyniesie kolejne wyzwania związane z główną rolą w serialu Polsatu Malanowski. Nowe rozdanie.

Wpływ na popkulturę

Andrzej Grabowski, znany ze swojego niezwykłego talentu aktorskiego, zdobył znaczną popularność i uznanie w polskim show-biznesie. W 2003 roku zajął drugie miejsce w kategorii „najpopularniejsi aktorzy polscy” w zestawieniu stworzonym przez Google Zeitgeist, które prezentowało najczęściej wyszukiwane hasła w Polsce.

W kolejnych latach, jego pozycja na rynku nieco zmieniła się, jednak w 2005 roku nadal zdobył piątą pozycję w tej samej kategorii. Te osiągnięcia pokazują, że cieszył się dużą popularnością wśród widzów i użytkowników internetu.

Dodatkowo, Andrzej Grabowski został ujęty w prestiżowym zestawieniu „100 najcenniejszych gwiazd polskiego show-biznesu” według „Forbes Polska”. Jego wizerunek był wyceniony przez reklamodawców na 295 tys. złotych w 2008 roku, co dało mu 82. miejsce w tym rankingu, a w 2013 roku wartość ta wyniosła 285 tys. złotych, co uplasowało go na 85. miejscu.

Życie prywatne

W 1982 roku Andrzej Grabowski poślubił aktorkę Annę Tomaszewską. Para doczekała się dwóch córek: Zuzanny, która przyszła na świat 22 czerwca 1983 roku, oraz Katarzyny, urodzonej 8 marca 1991 roku. Andrzej jest także teściem Pawła Domagały.

W czerwcu 2009 roku w Urzędzie Stanu Cywilnego w Puławach zawarł związek małżeński z Anitą Kruszewską, charakteryzatorką filmową, jednak ich małżeństwo zakończyło się rozwodem w lutym 2018 roku. Od 2020 roku jest w związku z aktorką Aldoną Grochal.

Andrzej Grabowski określa siebie jako osobę wierzącą, jednak nie uczęszcza regularnie do kościoła. W swojej działalności publicznej wspierał polityków, będąc członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi w 2010 roku oraz przed wyborami prezydenckimi w 2015 roku. W przededniu wyborów samorządowych w 2014 roku, wspierał Platformę Obywatelską, biorąc udział w partyjnej konwencji wyborczej 8 listopada 2014 roku.

Jest również honorowym obywatelem miasta Alwernia.

Filmografia

Filmografia Andrzeja Grabowskiego to bogaty zbiór ról filmowych, w których aktor z powodzeniem wcielał się w różnorodne postacie. Jego debiut na ekranie miał miejsce w 1972 roku, w filmie „Dulscy”, gdzie zagrał rolę urzędnika, który podglądał prostytutkę. Dalsze losy zawodowe przyniosły mu kolejne interesujące postacie, jak Stefan Sapieja w „Kapitał, czyli jak zrobić pieniądze w Polsce” (1989) i ksiądz w „Pułkowniku Kwiatkowskim” (1996).

W filmie „Ogniem i mieczem” (1999) wcielił się w rolę pijanego szlachcica obecnego w obozie Wiśniowieckiego, a w „Dniu świra” (2002) zagrał sąsiada Adasia. Prowadzona przez niego kariery obejmuje także inne znane produkcje, takie jak „E=mc²” (2002), gdzie zagrał Zająca, czy „Zróbmy sobie wnuka” (2003) jako hodowca pomidorów. W filmie „Superprodukcja” (2003) odegrał rolę gangstera Napoleona, co przyczyniło się do jego rozpoznawalności.

W ciągu lat Andrzej Grabowski nie tylko zyskiwał coraz większą popularność wśród widzów, ale i dwukrotnie powracał do swoich ról w serialu „Dublerzy”. W 2005 roku rozpoczął nowe wyzwanie w postaci postaci Jakuba Goca „Gebelsa” w serialu „Pitbull”, kontynuując tę rolę także w kolejnych produkcjach.

Seriale

Oprócz ról w filmach, Grabowski z powodzeniem pojawiał się także w serialach telewizyjnych. W „Świecie według Kiepskich” zagrał Ferdynanda „Ferdka” Kiepskiego przez wiele lat, stając się jedną z bardziej rozpoznawalnych postaci w polskiej telewizji. Debiutując w 1999 roku, występował do 2023 roku w różnych odcinkach. Jego umiejętność tworzenia niezapomnianych charakterów przyniosła mu uznanie w takim serialu jak „Klan” (2002), gdzie zagrał szefa wytwórni muzycznej.

Nie można również zapomnieć o rolach, które odegrał w produkcjach takich jak „Na dobre i na złe” czy „Czas honoru”, gdzie z powodzeniem wcielał się w postacie, które przyciągały uwagę widzów swoimi wieloma odcieniami. Jego występy były różnorodne, co powodowało, że każdego roku przybywało fanów, ceniących jego talent i zaangażowanie w role.

Polski dubbing

Andrzej Grabowski swoją wszechstronność potwierdził również w dubbingu. Współpracował z wieloma popularnymi projektami, w tym filmem „Harry Potter i Czara Ognia”, gdzie podkładał głos pod postacie Alastora „Szalonookiego” Moody’ego oraz Barty’ego Croucha Juniora. Udzielał swojego głosu w takich filmach jak „Toy Story 3” (2010) jako Miś Tuliś oraz „Merida Waleczna” (2012) jako król Fergus. Jego głos przyczynił się do sukcesów wielu produkcji, co z pewnością wzbogaciło polski dubbing.

Grabowski to aktor, który dzięki swojemu talentowi oraz umiejętności dostosowywania się do różnych ról, pozostanie na długo w pamięci fanów, zarówno w kinie, jak i na małym ekranie. Rola w „Polityce” z 2019 roku, gdzie wcielił się w Prezesa, to kolejny dowód na jego wszechstronność i utrzymanie się w czołówce polskiego przemysłu filmowego.

Role teatralne

Andrzej Grabowski, znany z wielu kreatywnych ról teatralnych, miał przyjemność występować w różnych przedstawieniach, które były zarówno interesujące, jak i różnorodne. Do jego najbardziej wyrazistych wystąpień należy rola Argan w „Chorym z urojenia” Moliera, wystawionym w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Postać ta stanowiła doskonały przykład umiejętności aktorskich Grabowskiego.

Inne istotne produkcje, w których brał udział to:

• Scenariusz dla trzech aktorów, autorstwa Bogusława Schaeffera, Teatr STU w Krakowie,
• Kwartet, również Bogusława Schaeffera, Teatr STU w Krakowie,
• 19. Południk, autor i reżyser: Juliusz Machulski, Teatr TV, 2003 – w roli prezydenta RP Bartosza Czopa,
• Opis obyczajów, czyli jak zwyczajnie wszędzie się miesza złe do dobrego według Jędrzeja Kitowicza,
• Zapomniany diabeł Jana Drdy, Teatr Telewizji – jako kowal,
• Chory z urojenia w Teatrze 6 piętro, w 2011 roku – w roli Argan,
• Marszałek, Krzysztof Lang, Teatr Telewizji, 2017 – jako Aleksander Prystor.

Jego wkład w polski teatr stanowi ważny element współczesnej kultury, ukazując nie tylko talent aktorski, ale również zdolność do przejmowania złożonych ról, które składają się na bogaty dorobek artystyczny Grabowskiego.

Dyskografia

W tej sekcji przyjrzymy się dyskografii Andrzeja Grabowskiego, uzdolnionego aktora i piosenkarza, który w ciągu swojej kariery wydał kilka albumów oraz zyskał popularność z różnymi utworami.

Albumy studyjne Rok Informacje o albumie Pozycja w zestawieniu POL 2010 Mam prawo… czasami… banalnie Data wydania: 26 listopada 2010 Wytwórnia: Universal Music Polska 36 2013 Cudne jest nudne Data wydania: 18 czerwca 2013 Wytwórnia: Universal Music Polska 30 2019 Pechy i peszki Data wydania: 1 kwietnia 2019 Wytwórnia: Agencja Muzyczna Polskiego Radia _

_

Notowane utwory Rok Tytuł Pozycja w zestawieniu LP3 2009 „Jestem jak motyl” 1 2010 „Czasami” 44 2019 „Kwestia miesiąca” 45

Odznaczenia

Andrzej Grabowski, znany aktor, został uhonorowany licznymi nagrodami i odznaczeniami, które świadczą o jego wkładzie w polską kulturę.

• 2020: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (wręczenie w 2024),
• 2009: Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

---

Oceń: Andrzej Grabowski (aktor)

---