Mieczysław Mazaraki

Nauka i edukacja

Mieczysław Aleksander Mazaraki, znany herbu Newlin, przyszedł na świat 17 grudnia 1913 roku w Chrzanowie, a zmarł 14 lutego 2003 roku, także w tym samym mieście. Był on nie tylko absolwentem nauk przyrodniczych na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale również wyróżniającą się osobistością w lokalnej społeczności.

Jako profesor gimnazjum i liceum im. St. Staszica w Chrzanowie, Mazaraki aktywnie wpływał na edukację młodzieży, przekazując swoją wiedzę przyrodniczą. W 1960 roku zainicjował powołanie Muzeum w Chrzanowie, gdzie pełnił funkcję dyrektora aż do lat 80. XX wieku. Jego zaangażowanie w lokalne sprawy uwidaczniało się także przez współzałożenie Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Chrzanowskiej oraz wsparcie dla lokalnych kół Ligi Ochrony Przyrody.

W 1994 roku Mieczysław Mazaraki został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Miasta Chrzanowa. Wyróżnienie to przyznano mu w uznaniu za jego liczne badania historyczne oraz popularyzatorskie dotyczące historii Chrzanowa, a także za organizację muzeum oraz propagowanie ochrony przyrody w regionie. Wraz z żoną Ireną Mazaraki, która również jest uznawana za autora publikacji historycznych i przyrodniczych związanych z ziemią chrzanowską, Mazaraki tworzył dzieła, które na trwałe wpisały się w lokalną kulturę.

Jednym z najbardziej znanych osiągnięć Mieczysława Mazaraki jest publikacja „Z sokołami na łowy”, która ukazała się w 1977 roku dzięki Wydawnictwu Sport i Turystyka. Książka ta zyskała uznanie ze względu na oryginalność ujęcia oraz bogactwo informacji na temat sokolnictwa w Polsce.

Życiorys

Urodził się 17 grudnia 1913 roku w Chrzanowie, jako jedyne dziecko Józefa Ferdynanda Mazarakiego oraz Balbiny Marii, z d. Chwastowskiej. W latach 1920–1924 uczęszczał do Szkoły 4-klasowej Męskiej im. Króla Władysława Jagiełły, która mieściła się w rodzinnym mieście. Następnie, w latach 1924–1932, był uczniem Państwowego Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Chrzanowie. Po zdaniu egzaminu maturalnego w 1932 roku, rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jednakże, z końcem roku akademickiego podjął decyzję o przeniesieniu się na Wydział Filozoficzny.

W dniu 12 września 1933 roku otrzymał powołanie do służby wojskowej, dołączając do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Po ukończeniu kursu teoretycznego, odbył praktykę wojskową w Dywizyjnym Kursie Podchorążych przy 5 Pułku Strzelców Podhalańskich, z siedzibą w Przemyślu. 1 września 1934 roku został przeniesiony do rezerwy. W październiku 1935 roku wrócił na uniwersytet, gdzie kontynuował swoje studia. Na czwartym roku jego nauki pojawiła się propozycja praktyki naukowej w Lasach Państwowych w Pieninach, z siedzibą w Krościenku nad Dunajcem. W tym czasie zaręczył się z Ireną Maksymowiczówną.

W obliczu nadchodzącego konfliktu zbrojnego, został zmobilizowany 25 sierpnia 1939 roku w Krościenku, do 11 Pułku Piechoty w Szczakowej, który razem z 23 Dywizją Piechoty tworzył Grupę Operacyjną „Śląsk”, wchodzącą w skład Armii „Kraków”. Po wzięciu udziału w kampanii, 21 września 1939 roku został wzięty do niewoli niemieckiej w okolicach Tomaszowa Lubelskiego. Jego pobyt w obozach niewolniczych trwał niemal do końca wojny; przebywał w Stalag VIII A Görlitz, Stalag VI B Fullen (Neu Versen) oraz Stalag VI G Bonn-Duisdorf. W tym czasie pracował jako robotnik leśny w nadreńskich lasach, a także jako kierowca w fabryce samochodów.

Po oswobodzeniu, które miało miejsce 25 kwietnia 1945 roku, został przydzielony 1 czerwca 1945 roku do Polskiego Ośrodka Wojskowego Nr 138, odnosząc się do swojego nowego stanowiska jako porucznik. Po zakończeniu wojny organizował kursy oraz prowadził pracę pedagogiczną w Imbshausen, ucząc w Polskiej Szkole Powszechnej dla dzieci, które zostały zmuszone do emigracji. Działał również w Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Northeim. Po pewnym czasie, zdecydował się na powrót do Polski.

W latach 1947–1979 pełnił funkcję nauczyciela w Gimnazjum oraz Liceum im. Staszica w Chrzanowie. Przerwane przez wybuch wojny studia ukończył w 1952 roku. Następnie, od 1979 do 1990 roku, pracował w Muzeum w Chrzanowie. Po zakończeniu swojego życiowego rozdziału, został pochowany na cmentarzu parafialnym w Chrzanowie.

Odznaczenia

Mieczysław Mazaraki, w trakcie swojej służby wojskowej, zyskał szereg zaszczytnych odznaczeń, które są świadectwem jego odwagi i poświęcenia w obliczu trudnych wyzwań. Otrzymał Medal Zwycięstwa i Wolności w 1946 roku, który stanowił uznanie za uczestnictwo w II wojnie światowej.

W 1972 roku przyznano mu Odznakę Grunwaldzką, a następnie w 1985 roku Krzyż Kampanii Wrześniowej. Do jego odznaczeń należy także odznaka Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, która potwierdza jego zaangażowanie w upamiętnianie ważnych wydarzeń historycznych.

Na szczególne wyróżnienie zasługuje fakt, że w listopadzie 2000 roku, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na mocy swojego postanowienia, awansował go na stopień podporucznika Wojska Polskiego, co jest niezwykle honorowym zaszczytem.

Publikacje

W dorobku publikacyjnym Mieczysława Mazaraki znajduje się szereg niezwykle interesujących artykułów i prac, które przyczyniają się do promocji ochrony środowiska i łowiectwa.

W czasopiśmie Chrońmy Przyrodę Ojczystą ukazały się m.in.:

  • Wystawa ochrony przyrody w Liceum Ogólnokształcącym w Chrzanowie (1948 nr 11/12),
  • Zimorodek zwyczajny (Alcedo atthis Linn) (1951 nr 3/4),
  • Szkolne Koło LOP przy Państwowym Liceum Ogólnokształcącym w Chrzanowie,
  • Obchód Dnia Lasu i Ochrony Przyrody w Chrzanowie,
  • Jeszcze kilka słów o roli zwierząt drapieżnych i owadożernych w gospodarce człowieka (1951 nr 9/10),
  • Żmija zygzakowata (Vipera – Pelias –berus Linn) (1953 nr 6),
  • Nowe stanowisko ropuchy paskówki w woj. krakowskim,
  • Powiat chrzanowski ze stanowiska ochrony przyrody (1956 nr 2),
  • Kruszczyk drobnolistny Epipactis microphilla Sw. na Górze Zamkowej w Lipowcu pow. Chrzanów (1963 nr 1),
  • Przyczyny zmniejszenia się populacji bociana białego w zachodniej części woj. krakowskiego (1969 nr 3),
  • Ratujmy zabytkowe drzewostany parków podworskich (1970 nr 2).

W czasopiśmie Wszechświat znalazł się także artykuł o:

  • Żółw błotny (1950 nr 6).

W zakresie łowiectwa, w czasopiśmie Łowiec Polski opublikowane zostały m.in.:

  • Z sokołami (1973 nr 2, 3, 4),
  • Kulturotwórcze tradycje łowiectwa (1978 nr 23),
  • Myślistwo ptasie. Autor i dzieło (1978 nr 24),
  • Zabobony i przesądy myśliwskie (1980 nr 12),
  • O dawnych związkach łowiectwa z lecznictwem (1986 nr 6).

Oprócz czasopism Mazaraki wydał również wiele prac w formie książkowej oraz artykułów w różnych publikacjach naukowych i lokalnych.

Niektóre z jego ważniejszych prac to:

  • Bocian biały (Ciconia ciconia L) na ziemi chrzanowskiej w latach 1967-1976 [w:] Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej PAN, t. VII, Kraków 1979,
  • Muzeum Ziemi Chrzanowskiej. Problemy i cele [w:] Gazeta Krakowska, 1.06.1956,
  • Nieużytki powstałe w związku z kopalnictwem galeny i galmanu [w:] Biuletyn PAN nr 1 Komitet GOP, Warszawa 1956,
  • Pamięci Profesora Władysława Szafera [w:] Przegląd Wiadomości nr 23, 1-15.12.1970,
  • Próby wykazania sukcesji roślinnej w kierunku buczyn na glebach powstałych na skutek kopalnictwa galenowo-galmanowego w rejonie Bytomia, Chrzanowa i Olkusza [w:] Biuletyn PAN nr 46, Komitet GOP, Warszawa 1962,
  • Ślimaki i małże ziemi chrzanowskiej zebrane w latach 1969-1976 [w:] Studia Ośrodka Dokumentacji fizjograficznej PAN, t. VII, Kraków 1979,
  • Uwagi dotyczące założenia, wyposażenia i utrzymania projektowanego Muzeum Ziemi Chrzanowskiej [w:] Gazeta Krakowska, 5.01.1956,
  • Współpraca Muzeum w Chrzanowie z Ośrodkiem Dokumentacji Fizjograficznej Oddz. PAN w Krakowie [w:] Biuletyn Informacyjny Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków nr 112, 1974,
  • Zmiany w fizjografii regionu chrzanowskiego zaobserwowane w ostatnich latach w związku z postępem industrializacji. [w:] Materiały z sesji naukowej 15.03.1968., Ośrodek Dokumentacji Fizjograficznej PAN, Kraków.

Jego publikacje książkowe obejmują m.in.:

  • 700-lecie miasta Chrzanowa. Zarys rozwoju i dziejów miasta Chrzanów 1964,
  • Informator Muzeum w Chrzanowie Chrzanów 1970,
  • Łowiectwo w Polsce KAW, Kraków 1993,
  • Szata roślinna [w:] Ziemia chrzanowska i Jaworzno. Monografia, s. 97-113, Kraków 1969, Wyd. Literackie,
  • Z sokołami na łowy Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1977.

Przypisy

  1. Mariusz Paździora: Dzieje cmentarza parafialnego w Chrzanowie. Miejska Biblioteka Publiczna w Chrzanowie, 2020 r., s. 71.
  2. a b c d Mgr Mieczysław Aleksander Mazaraki (1913-2003) - niezwykły nauczyciel, botanik, zoolog, historyk, twórca muzeum, „Wiadomości Botaniczne” (3/4), 2010 r., s. 51-58.

Oceń: Mieczysław Mazaraki

★★★★★
Średnia ocena:5 Liczba ocen:10