Juliusz Krzyżanowski

Juliusz Krzyżanowski przyszedł na świat w Chrzanowie jako syn sekretarza sądu krakowskiego. W Krakowie ukończył gimnazjum klasyczne, a następnie podjął studia z zakresu filozofii oraz filologii klasycznej na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1919 roku, w wyniku pracy zatytułowanej Uwagi krytyczne do filozofii starożytnej, uzyskał stopień doktora filozofii.

Do momentu wybuchu II wojny światowej, Juliusz Krzyżanowski pełnił rolę nauczyciela gimnazjalnego w takich miejscowościach jak Zakopane, Kalisz oraz Warszawa, gdzie wykładał m.in. języki klasyczne – łacinę i grekę, a także filozofię antyczną oraz język angielski. W 1935 roku założył Krakowskie Koło Towarzystwa Umiędzynarodowienia Łaciny, które miało na celu propagowanie tej wiedzy. Rok później, w 1938 roku, rozpoczął wydawanie czasopisma Lygia, które miało na celu promowanie działań tego towarzystwa; niestety, do wybuchu wojny ukazały się tylko trzy numery. Egzemplarze tych wydań można znaleźć w Bibliotece Uniwersytetu Toruńskiego oraz w Bibliotece Jagiellońskiej.

Jako nauczyciel języków klasycznych, Krzyżanowski aktywnie uczestniczył w dyskusjach na temat metod dydaktycznych stosowanych w nauczaniu języków greckiego i łacińskiego w polskich placówkach edukacyjnych, szczególnie w kontekście reformy jędrzejewiczowskiej. Zajmował się również propagowaniem żywej łaciny w Polsce. W latach 30. był uczestnikiem wakacyjnych kursów języka łacińskiego (ang. Summer Schools of Latin) organizowanych przez Association for the Reform of Latin Teaching w Cambridge, co opisywał na łamach Przeglądu Klasycznego.

W czasie II wojny światowej Juliusz Krzyżanowski angażował się w tajne nauczanie. Po wojnie, w listopadzie 1945 roku, osiedlił się we Wrocławiu, gdzie w latach 1946/47 zorganizował katedrę anglistyki i objął stanowisko pierwszego kierownika tej katedry. Niestety, zmarł na atak serca w 1950 roku w drodze do ministerstwa w Warszawie, po wezwaniu go w związku z zakończeniem naboru na ideologicznie wrogą filologię angielską.

Profesor Krzyżanowski był postacią wszechstronnie uzdolnioną – pisał epigramy w łacinie, tłumaczył dzieła Marcjalisa oraz Szekspira (w tym również Makbeta, wydanego w 1949 roku, oraz Wieczór trzech króli, który ukazał się w 1951 roku) i potrafił grać na fortepianie. Publikował liczne artykuły o tematyce popularnonaukowej i kulturalnej w takich pismach jak Czas, Rzeczypospolita oraz Prosto z mostu.

Warto zauważyć, że z powodu podobieństwa imion oraz roku urodzenia, Juliusz Krzyżanowski bywa mylony z Julianem Krzyżanowskim, który był polonistą oraz historykiem literatury polskiej.