Marian Józef Ocetkiewicz, który przyszedł na świat 28 października 1895 roku w miejscowości Chrzanów, był jednym z ważnych polskich oficerów.
Jako pułkownik piechoty w Wojsko Polskie, zyskał uznanie wśród swoich współpracowników oraz żołnierzy.
Jego życie zakończyło się tragicznie 10 lipca 1941 roku, kiedy to był ofiarą brutalnych represji, jakie miały miejsce w KL Auschwitz.
Życiorys
Marian Józef Ocetkiewicz przyszedł na świat 28 października 1895 roku w Chrzanowie. Jego droga wojskowa rozpoczęła się w Legionach Polskich, gdzie służył jako oficer 6 pułku piechoty. Po zakończeniu I wojny światowej, jego służba nabrała nowego wymiaru, bowiem zgodnie z reskryptem Rady Regencyjnej z dnia 25 października 1918 roku, został przydzielony do Wojska Polskiego, gdzie związał swoją przyszłość z rodzącym się państwem.
W trudnych czasach wojennych, na początku sierpnia 1920 roku, Marian objął dowództwo nad 144 pułkiem Strzelców Kresowych, który w lutym roku następnego przekształcono w 71 pułk piechoty. Po ustaniu walk jednostka pod jego dowództwem stacjonowała w Kowlu, a później w Ostrowi Mazowieckiej. W lutym 1925 roku Ocetkiewicz został mianowany zastępcą komendanta Komendy miasta Warszawy, a jego postawa w czasie zamachu majowego dowiodła, że opowiedział się po stronie legalnych władz RP.
Ciekawą opinię na temat Ocetkiewicza wyraził ówczesny dowódca 36 pułku piechoty Legii Akademickiej, płk Kazimierz Sawicki, który w 1957 roku podkreślił, że był on osobą nielubianą w garnizonie oraz wyrazistym krytykiem piłsudczyków. W wyniku przeniesienia w 1926 roku, trafił do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I, co otworzyło mu nowe możliwości zawodowe.
W kolejnych latach, Ocetkiewicz piastował różnorodne stanowiska wojskowe, między innymi dowodził 56 pułkiem piechoty wielkopolskiej w Krotoszynie oraz 18 pułkiem piechoty w Skierniewicach. W marcu 1935 roku objął dowództwo Brygady KOP „Wilno”. Niestety, po rozformowaniu brygady w 1937 roku, został przeniesiony do administracji, pełniąc nową rolę dowódcy Obrony Przeciwlotniczej w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie. Tamże, spędził czas aż do wybuchu II wojny światowej.
W dniu 4 września 1939 roku, w obliczu zbliżającej się wojny, ewakuował się wraz z podległymi jednostkami artylerii przeciwlotniczej do Dęblina. W krótkim czasie zorganizował i objął dowództwo nad oddziałem przeciwdywersyjnym liczącym 160 żołnierzy, co stanowiło znaczące osiągnięcie w trudnych okolicznościach. Gdy dotarł do Puław, wziął na siebie odpowiedzialność za zgrupowanie piechoty, które później weszło w skład 19 Brygady Piechoty. Uczestniczył w drugiej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim, gdzie niestety jego jednostka została rozbita.
Po przegranej kampanii, zaczął działać w podziemnych strukturach, pełniąc funkcję pierwszego zastępcy komendanta głównego Tajnej Organizacji Wojskowej „Związek Orła Białego”, gdzie używał pseudonimów „Marian” oraz „Broda”. Jego działalność konspiracyjna nie trwała długo, bowiem w kwietniu 1941 roku został aresztowany, a 26 czerwca przewieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie przyjął fałszywe nazwisko Józef Czyżewski.
Z tragicznych informacji wynika, że 3 lipca umieszczono go w bunkrze bloku 11, a 10 lipca zginął w egzekucji przy ścianie śmierci, co stanowiło brutalny koniec jego życia. Pomimo tego, w pamięci społecznej Ocetkiewicz pozostaje postacią symboliczną, co podkreślane jest poprzez upamiętnienie na grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Komunalnym w Krośnie (sektor C1-15-21).
Awanse
Marian Ocetkiewicz przeszedł w swojej karierze wojskowej przez kilka istotnych awansów, które miały znaczący wpływ na jego rozwój i pozycję w armii. Oto szczegółowy przegląd jego stopni wojskowych:
- chorąży – 1 marca 1915,
- podporucznik – 11 listopada 1915,
- major – 3 maja 1919, zweryfikowany z dniem 1 czerwca 1919, z 199 lokatą w korpusie oficerów piechoty,
- podpułkownik – 31 marca 1924 z datą starszeństwa 1 lipca 1923, mając 83 lokatę w korpusie oficerów piechoty,
- pułkownik – ze starszeństwem z dnia 1 stycznia 1931 w korpusie oficerów piechoty.
Ordery i odznaczenia
Marian Ocetkiewicz otrzymał szereg wyróżnień i odznaczeń za swoje zasługi. Poniżej znajduje się zestawienie nagród, które otrzymał w różnych latach:
- krzyż srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921),
- krzyż Niepodległości (9 stycznia 1932),
- krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937),
- krzyż walecznych (czterokrotnie),
- złoty krzyż zasługi (28 września 1925),
- odznaka za rany i kontuzje.
Przypisy
- Cmentarz komunalny w Krośnie - wyszukiwarka osób pochowanych [online], krosno.artlookgallery.com [dostęp 22.05.2021 r.]
- Według tego źródła 10 stycznia 1941. Ocetkiewicz (w obozie Czyżewski, Marian (Józef). auschwitz.org. [dostęp 12.01.2021 r.]
- Zakrzewski 2016, s. 503.
- Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej, 1918, R. 1, nr 1, Warszawa 1918, s. 4.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 22 z 26.02.1925 r., s. 95.
- Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 39 z 24.09.1926 r.
- Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 4 z 14.02.1929 r.
- Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 8 z 28.06.1933 r.
- 26 stycznia 1934 ogłoszono sprostowanie imienia ze „Marian” na „Marian Józef”. Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. Zmiany nazwisk, imion i dat urodzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 22, 26.01.1934 r.
- Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 5 z 21.03.1935 r.
- Archiwum Józefa Piłsudskiego, teczka 701/1/120, Opinie dowódców brygad KOP za 1936 rok.
- M.P. z 1925 r. nr 241, poz. 989 „za zasługi, położone na polu organizacji armji”.
- M.P. z 1932 r. nr 12, poz. 16 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- Polska artyleria przeciwlotnicza... s. 163.
- Polska artyleria przeciwlotnicza... s. 164.
- Przewrót wojskowy w Polsce... s. 164.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 18, 584.
- na podstawie fotografii Plik:Marian_Ocetkiewicz.jpg
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Mariusz Dąbek | Franciszek Kruk-Grzybowski | Filip Müller (generał) | Franciszek Buliński | Andrzej Ekiert | Józef Szarota | Stanisław Miller (generał)Oceń: Marian Ocetkiewicz