Cmentarz Parafialny w Chrzanowie-Kościelcu

Cmentarze

Cmentarz Parafialny znajdujący się w Kościelcu, to ważny obiekt w Chrzanowie, ulokowany w dzielnicy Kościelec przy ulicy Cmentarnej. Jego historia sięga roku 1841, kiedy to został on utworzony, oferując mieszkańcom spokojne miejsce do pochówku ich bliskich.

Obecnie cmentarz ten jest zarządzany przez lokalną parafię św. Jana Chrzciciela w Chrzanowie, która dba o jego utrzymanie oraz organizację ceremonii pogrzebowych. Cmentarz nie tylko pełni funkcje religijne, ale jest także miejscem pamięci historycznej dla wielu lokalnych rodzin.

Historia

Nekropolia, która obecnie znajduje się w Chrzanowie-Kościelcu, została założona w 1841 roku. Wcześniej, w 1830 roku, pobliski cmentarz parafialny, usytuowany nieopodal dzisiejszego parkingu przy ul. Szafera, miał zrealizować funkcje zastępcze dla przepełnionego cmentarza, który otaczał kościół św. Jana Chrzciciela. Ten ostatni istniał najprawdopodobniej od czasów erygowania parafii kościeleckiej w średniowieczu.

Nieprzydatność nowego cmentarza okazała się szybko widoczna; teren ten nie sprzyjał pochówkom z uwagi na twarde podłoże, które stanowiła lita skała, a także regularne podtopienia spowodowane wodami gruntowymi. W odpowiedzi na te problemy, obecna nekropolia została usytuowana na wyżej położonym wzgórzu, co miało na celu zminimalizowanie ryzyka podtapiania grobów.

Z akt wizytacji parafii z 1857 roku wynika, że cmentarz był otoczony solidnym murem i posiadał kostnicę, a w jego obrębie znajdował się drewniany krzyż, otoczony drzewami. W roku 1879 przeprowadzono remont obiektu, z kolei w latach 30. XX wieku nastąpiło znaczne rozszerzenie jego powierzchni, które powiększyło obszar nekropolii o około jedną trzecią przez zakup dodatkowych działek położonych od strony południowej. W ramach tych prac odnowiono również mur oraz zbudowano nowy ogrodzenie wokół świeżo nabytej części cmentarza.

Choć władze planowały budowę kaplicy cmentarnej, to projekt ten został tragicznie zniweczony przez wybuch drugiej wojny światowej. W wyniku konfliktu zbrojnego, we wrześniu 1939 roku, na cmentarzu spoczęło 21 żołnierzy polskich, których ciała ekshumowano dopiero w 1950 roku, a następnie przeniesiono do wspólnej mogiły na cmentarzu parafialnym w Chrzanowie.

W wyniku okupacji w 1943 roku, zarząd nad cmentarzem przejęły władze niemieckie, które następnie scedowały go na zarząd gminny. Po wojnie miały miejsce napięcia między władzami komunistycznymi a zarządem parafialnym cmentarza. Odbierano dotacje na remont, do których zobowiązały się władze lokalne w umowie podpisanej w 1934 roku, w zamian za nieodpłatne grzebanie zmarłych z pobliskiego Szpitala Powiatowego im. Józefa Piłsudskiego, którzy nie byli mieszkańcami parafii kościeleckiej.

W 1962 roku pieczę nad cmentarzem przejęło Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Chrzanowie. Po 2007 roku rozpoczęto remont muru cmentarnego, jak również wzniesiono nowe bramy, w tym główną, prowadzącą na nekropolię od strony ulicy Cmentarnej oraz tylną, od strony ul. Armii Krajowej.

Pochówki

Cmentarz parafialny w Chrzanowie-Kościelcu stanowi ważne miejsce pamięci, będące ostatnim miejscem spoczynku wielu znaczących postaci dla lokalnej społeczności.

Wśród pochowanych znajdują się:

  • Adam Federowicz (1813-1852), który pełnił funkcję proboszcza kościeleckiego w latach 1840-1852,
  • Zofia Krokowska-Zastawnik (1909-2004), utalentowana artystka i malarka,
  • Wacław Molewicz (1897-1953), proboszcz w latach 1933-1953,
  • Wiktor Pawłowski (1812-1863), proboszcz kościelecki w latach 1853-1863,
  • Jan Pęckowski (1874-1959), nauczyciel Gimnazjum w Chrzanowie oraz historyk-regionalista, który był również publicystą,
  • Jan Popiel (1833-1895), który pełnił rolę proboszcza w latach 1864-1895,
  • Józef Skoczyński (1852-1908), także proboszcz, aktywny w latach 1895-1908,
  • Tytus Terlecki (1903-1922), młody gimnazjalista oraz uczestnik wojny polsko-bolszewickiej,
  • Andrzej Urbański (1894-1957), żołnierz Armii Krajowej oraz Legionów,
  • Wincenty Zastawnik (1908-1994), artysta związany z Operetką Dolnośląską we Wrocławiu,
  • Krokowscy, dawni obywatele ziemscy, którzy byli właścicielami Pogorzyc.

Przypisy

  1. a b Paździora, Mariusz: Cmentarz Parafialny w Chrzanowie-Kościelcu. Zarys dziejów. Miejska Biblioteka Publiczna w Chrzanowie, 2023 r., s. 16. ISBN 978-83-965081-1-9.
  2. Paździora, Mariusz: op.cit., s. 37.
  3. Paździora, Mariusz: op.cit., s. 35.
  4. Paździora, Mariusz: op.cit., s. 34.
  5. Paździora, Mariusz: op.cit., s. 33.
  6. Paździora, Mariusz: op.cit., s. 32.
  7. Paździora, Mariusz: op.cit., s. 31.
  8. Paździora, Mariusz: op.cit., s. 30.
  9. a b Paździora, Mariusz: op.cit., s. 28.
  10. Paździora, Mariusz: op.cit., s. 25.
  11. Paździora, Mariusz: op.cit., s. 22.
  12. Paździora, Mariusz: op.cit., s. 21.
  13. Paździora, Mariusz: op.cit., s. 23.
  14. Paździora, Mariusz: op.cit., s. 17.

Pozostałe obiekty w kategorii "Cmentarze":

Cmentarz żydowski w Chrzanowie | Cmentarz parafialny w Chrzanowie

Oceń: Cmentarz Parafialny w Chrzanowie-Kościelcu

★★★★★
Średnia ocena:4.93 Liczba ocen:22