Kościół św. Jana Chrzciciela to ważny obiekt sakralny, który jest rzymskokatolickim kościołem parafialnym, usytuowanym przy ul. Kościelnej 2a w malowniczym osiedlu Kościelec w Chrzanowie, w samym sercu województwa małopolskiego.
Historia tej świątyni sięga prawdopodobnie XIV wieku, kiedy to została wzniesiona w stylu gotyckim. Przez wieki kościół przetrwał w swoim pierwotnym kształcie do lat 1843-45, kiedy to, z powodu złego stanu technicznego, zdecydowano się na całkowitą przebudowę obiektu według projektu Ignacego Hercoka. W trakcie tych prac niemal cała świątynia została rozebrana, z wyjątkiem apsydy, która obecnie uznawana jest za najstarszą część kościoła.
Nowa, większa świątynia, która powstała w wyniku tej przebudowy, przetrwała z niewielkimi zmianami do końca XX wieku. Wówczas, w ramach modernizacji, do kościoła dobudowano boczną kaplicę, a także wprowadzono znaczące zmiany w wyposażeniu wnętrza.
Warto także zwrócić uwagę na ciekawą kolekcję wyposażenia, jaką posiada kościół, w tym piękny ołtarz główny z XIX wieku. W przeszłości, do końca lat 90. XX wieku, w obiekcie znajdowały się tablice epitafijne dawnych właścicieli wsi Kościelec oraz znanych duchownych, w tym proboszcza Adama Federowicza oraz Florentego Jakubowskiego, urzędnika Wolnego Miasta Krakowa. Te tablice, wykonane z czarnego marmuru dębnickiego, były świadectwem bogatej historii parafii. Po remoncie pozostała jedynie tablica hr. Aleksandra Szembeka oraz jego siostry Karoliny.
Dodatkowo, świątynia posiada cenny dzwon, który został odlany w 1484 roku, charakteryzujący się bogatą dekoracją plastyczną. Na dzwonie znajdują się przedstawienia św. Jana Chrzciciela, znak górniczy oraz ozdobna inskrypcja. Co ciekawe, kościół miał również starsze dzwony, które jednak zostały zarekwirowane przez Austriaków w 1917 roku oraz przez Niemców w 1942 roku.
W obrębie murów otaczających świątynię znajdował się również cmentarz parafialny, który został zamknięty dla pochówków około 1829 roku, po założeniu nowego cmentarza w Kościelcu, mieszczącego się kilkaset metrów na południe od kościoła.
Kościół św. Jana Chrzciciela jest integralną częścią dekanatu Chrzanów w archidiecezji krakowskiej, a jego historia oraz architektura przyciągają licznych zwiedzających oraz wiernych.
Źródła
W literaturze dotyczącej zabytków architektonicznych Małopolski można znaleźć wiele cennych informacji na temat kościoła św. Jana Chrzciciela w Chrzanowie. W szczególności warto zwrócić uwagę na opracowanie autorstwa Bogusława Krasnowolskiego, zatytułowane „Leksykon zabytków architektury Małopolski”, które opublikowane zostało przez Wydawnictwo Arkady w Warszawie w roku 2013. Publikacja ta zawiera szczegółowe opisy oraz analizy architektoniczne dotyczące różnych obiektów w regionie.
Kolejnym ważnym źródłem informacji na temat lokalnych zabytków jest praca Mariusza Paździory. Jego książka „Cmentarz parafialny w Chrzanowie-Kościelcu: zarys dziejów”, wydana przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Chrzanowie w roku 2023, dostarcza cennych informacji o historii cmentarza oraz jego znaczeniu dla lokalnej społeczności.
Przypisy
- Mariusz Paździora: Cmentarz parafialny w Chrzanowie-Kościelcu: zarys dziejów, Miejska Biblioteka Publiczna w Chrzanowie, Chrzanów 2023, str. 14-15
- Mariusz Paździora: Cmentarz parafialny w Chrzanowie-Kościelcu: zarys dziejów, Miejska Biblioteka Publiczna w Chrzanowie, Chrzanów 2023, str. 16
- Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Kościelcu. Chrzanów. Miejski Serwis Informacyjny. [dostęp 12.01.2018 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Parafia Matki Bożej Ostrobramskiej w Chrzanowie | Parafia św. Mikołaja w Chrzanowie | Kościół Matki Bożej Ostrobramskiej w Chrzanowie | Kościół św. Mikołaja w ChrzanowieOceń: Kościół św. Jana Chrzciciela w Chrzanowie